راهی که پیمودیم
۱۴ سال پیش، خداوند متعال توفیق عنایت فرمود و وارد حوزۀ علمیه شدم. با ورود به حوزه، خداوند افتخار شاگردی استاد میرزایی زید عزه شریف را نیز به حقیر اعطاء کرد. به جرئت میتوانم بگویم، شاگردی ایشان، بهترین اتفاق زندگی بنده است . لطف دیگر خداوند این بود که قدرت فهم اندیشه و نظراتشان را یافتم. استاد میرزایی طی سالها کار و تلاش علمی و مجاهدت روحی و شاگردی فُحول روزگار خویش، مانند آیتالله عبودیت رحمهاللهعلیه و آیتالله مهدوی حفظالله توانسته بودند به زری ناب دست یابند و آن نقشۀ جامعی از نفس انسان به همراه نقشهای از عالم و نیز تطبیق این دو نقشه بر یکدیگر است.
ایشان با دید ژرفنگر خود و با تکیه بر آیات قرآن و روایات اهلبیت معصومین، بر این باور بودند که نمیشود انسان را آنگونه که آفرینندۀ او تعریف کرده است، نشناسیم، ولی دربارۀ علوم مرتبط با او صحبت کنیم. علم اقتصاد، مدیریت، روانشناسی، مشاوره و حتی علم شریف پزشکی که امروزه در دستۀ علوم تجربی قرارش میدهند، در مواجه با انسان به وجود آمدهاند. به عبارت روشنتر، یک طرفِ معادلۀ این علوم، انسان است. پس، چگونه میتوان او را نشناخت و معادله را درست حل کرد؟!
یکی از مدعیان شناخت انسان غرب است، اما همۀ ما بهخوبی میدانیم، نهایت شناختی که فلاسفه و روانشناسان غربی از انسان دارند، به شناخت رفتارهای انسان محدود میشود، آن هم در جامعۀ غربی با عقاید و رسوم و فرهنگ خاص خودشان . بنابراین، تعمیمدادن شناخت غربیها به همۀ انسانها کاری است که بهبداهتامر، بطلان آن واضح است.
در این مجال نمیگنجد که طبق آیات و روایات نشان دهیم، مقدمۀ علم معرفتالنفس، شناخت و تدبیر بدن است و این مقدمه در حیطۀ علم پزشکی میگنجد.
آنچه امروز هستیم
حقیر، در جایگاه شاگرد استاد میرزایی، بنابر فرمایش و رهنمود ایشان از همان ابتدا وارد فراگیری علوم پزشکی شدم و در کنار آن، علوم مرتبط را نیز به اندازۀ بضاعتم فراگرفتم، از جمله روانشناسی اسلامی یا همان معرفتالنفس، منطق، فلسفه، فقه، اصول، کلام، نجوم و … .
رسالت استاد میرزایی و هدف ایشان، گسترش توحید در ربوبیت تشریعی بود، ما نیز در جایگاه شاگرد ایشان که سالها افتخار مصاحبت با ایشان و زراندوزی از علم ایشان را داشتیم، رسالت خود را در گسترش توحید در ربوبیت تشریعی میبینیم. به این معنا که دستوپای شیطان و ایادی او را از زندگی بشر کوتاه کنیم و به جای اینکه مدیریت انسان و علوم انسانی را به دست ابلیس رجیم و سواره نظام و پیاده نظام او بسپاریم، این مدیریت را در ید قدرت حکیم مطلق با تمام توان حفظ کنیم و در جنگی که شیطان قسم یاد کرده است همۀ بندگان خدا را اغوا میکند و از خداپرستی منحرف میکند پوزۀ او را به خاک بمالیم.
راهبرد استاد میرزایی برای آن هدف والا، احیا و تولید علوم انسانی اسلامی بود و راهبرد ما هم برای ادامۀ آن هدف والا، گسترش همان علوم انسانی اسلامی است . استاد میرزایی با موهبت الهی و امداد ائمه معصومین علیهمالسلام موفق به تولید آن معارف شدند. ما نیز امیدواریم در راه نشر و گسترش همان معارف از الله عزیز و ذوات مقدس و مطهر معصوم اهلبیت علیهمالسلام، توفیق و امداد یابیم.
تاکنون، راهکارهای عملیمان را برای گسترش علوم انسانی اسلامی در دو سطح آموزش و خدمات، تعریف کردهایم. در سطح خدمات با تأسیس و راهاندازی مجموعۀ بهشت در زمینۀ اصلاح تغذیه، مشاوره برای تدبیر بدن، مشاورۀ پیش از ازدواج، استعدادیابی و … خدمات ارائه میکنیم.
در سطح آموزش، حدود ده سال است با هدف شاگردپروری بهصورت گلچین، علم طب را آموزش دادهایم
و اینک اولین دورۀ گستردۀ راهکارهای تدبیر و بهبود زندگی انسان در چهار ساحت بدن، نفس، محیط و ماوراء را آغاز کردهایم. در این دوره شاخههایی مرتبط و هماهنگ از پزشکی قدیم، معرفتالنفس، مسائل محیطی و ماورایی را با درسنامهای منظم و مدون و منسجم آموزش میدهیم. همچنین، بحمدلله کتاب جادۀ سلامتی به چاپ سوم خود رسیده است و هموطنان عزیز میتوانند با مطالعۀ این کتاب، بسیاری از مشکلات خود را در ساحت بدن و نفس حل کنند و از آنها رهایی یابند. در همین راستا، سه عنوان کتاب دیگر نیز در دست نگارش و تدوین است.
ریشههامان
استاد میرزایی زیدعزهشریف، رسالت دینی و حوزوی و انقلابی خود را بنابر فرمایش رهبر معظم انقلاب حضرت امام خامنهای حفظالله، اسلامیسازی علوم انسانی میدانند و در راه احیای علوم انسانی اسلامی، نافع ترین و کلیدیترین کار را تولید علم روانشناسی و یا احیای معرفتالنفس یافتند. ایشان با دید ژرفنگر خود و با تکیه بر آیات قرآن و روایات اهلبیت معصومین، بر این باور بودند که نمیشود انسان را آنگونه که آفرینندۀ او تعریف کرده است، نشناسیم، ولی دربارۀ علوم مرتبط با او صحبت کنیم.
ایشان با سالها کار و تلاش علمی و مجاهدتهای روحی و شاگردی اساتید بزرگ و فُحول روزگار خویش، مانند آیتالله عبودیت رحمهاللهعلیه و آیتالله مهدوی حفظالله، توانستهاند به نقشۀ جامعی از نفس انسان و نقشهای از عالم و نیز تطبیق این دو نقشه بر یکدیگر دست پیدا کنند. ویژگی منحصربهفرد این سه یافتۀ مهم استاد میرزایی، این بود که هر آنچه در کتب بزرگان اخلاق و عرفان ما از قدما از جمله بوده است را در خود دارد. به عبارت دیگر، این دستاورد استاد میرزایی هم جمع بین اقوال بزرگان ماست، هم تبیینکنندۀ آنهاست و هم آنها را از عرصۀ نظر و معرفت به آستانۀ فعل و عمل رسانده است.
مجموعۀ معارفی که ریشه و زیربنای معرفتی دستاورد استاد میرزایی به حساب میآیند، بهترتیب علمای متقدم و متأخر به شرح زیر است.
اندیشۀ علمای متقدم
✔️ شیخالرئیس رحمهالله در شفا و رسائل دیگر ایشان.
✔️ ملاصدرا در اسفاراربعه و تفسیر ایشان از قرآن کریم.
✔️ ملامهدی و ملااحمد نراقی در جامعالسعادات و معراجالسعاده.
✔️ شیخ عبدالله انصاری در منازل السائرین.
✔️ حاج ملاهادی سبزواری در اسرارالحکم.
علمای متأخر
✔️ حضرت امام خمینی رحمهاللهعلیه در چهل حدیث.
✔️ علامه طباطبائی در تفسیر المیزان.
✔️ شهید مطهری در مجموعۀ آثارشان.
✔️ علامه حسنزاده آملی در کتب متعددشان، مانند مآثر آثار، دروس معرفتالنفس، رسالۀ نورعلینور.
✔️علامه جوادی آملی در تفسیر رحیق مختوم و دیگر آثار ایشان.